Các nhà khoa học vừa phát triển một loại thuốc điều trị trầm cảm mới có hiệu quả tốt hơn so với nhiều loại truyền thống.
Thuốc được kỳ vọng sẽ tác dụng nhanh hơn các thuốc trị trầm cảm hiện có.
Trong nghiên cứu, các nhà khoa học tại Đại học Y Nam Kinh ( Trung Quốc) đã phát hiện một hợp chất tiểu phân tử có khả năng điều chỉnh việc kích hoạt các tế bào thần kinh serotonin. Nhờ đó, triệu chứng trầm cảm có thể thuyên giảm nhanh chóng, theo tạp chí khoa học Scitech Daily (Mỹ).
Loại thuốc mới được kỳ vọng sẽ giúp cải thiện triệu chứng nhanh hơn và ít gây tác dụng phụ với người bị trầm cảm. Ảnh SHUTTERSTOCK
Tế bào thần kinh serotonin là loại tế bào trong não có thể tiết serotonin hoặc được kích thích bởi chất dẫn truyền thần kinh này. Từ hợp chất mới phát hiện, nhóm khoa học đã tạo ra loại thuốc trị trầm cảm mới.
Họ kỳ vọng những phát hiện này sẽ giúp phát triển phương pháp điều trị mới cho rối loạn trầm cảm chủ yếu (MDD). Rối loạn trầm cảm chủ yếu là một trong những rối loạn tâm lý, tâm thần phổ biến nhất thế giới. Các thống kê cho thấy hiện có hàng trăm triệu người trên toàn cầu đang sống với rối loạn này.
Hiện có nhiều loại thuốc được bác sĩ sử dụng để điều trị cho người trầm cảm. Phần lớn hoạt động bằng cách nhắm vào chất dẫn truyền thần kinh serotonin.
Tuy nhiên, các loại thuốc này có những hạn chế. Trước hết, thuốc không thể có tác dụng ngay cần thời gian ít nhất 4 tuần mới phát huy hiệu quả. Không những vậy, thuốc điều trị trầm cảm nhắm vào serotonin còn có một số tác dụng phụ, trong đó có tăng nguy cơ t.ự t.ử.
Ngoài ra, trầm cảm cũng có thể được điều trị thay thế bằng thuốc ketamine. Tuy nhiên, dùng ketamine trong thời gian dài có thể khiến người uống cần một liều lớn hơn để có tác dụng tương tự. Điều này là dấy lên lo ngại gây nghiện cho bệnh nhân. Hơn nữa, thuốc ketamine cũng làm tăng nguy cơ tâm thần phân liệt.
Loại thuốc mới được kỳ vọng sẽ có tác dụng nhanh và không xuất hiện các hạn chế như nhiều loại thuốc trầm cảm kể trên. Thuốc hoạt động bằng cách phá vỡ sự tương tác giữa chất dẫn truyền thần kinh serotonin và chất tổng hợp oxit nitric của tế bào thần kinh.
Trong thử nghiệm trên chuột, các tác giả nhận thấy việc ngăn chặn tương tác giữa 2 chất này trong não chuột sẽ giúp giảm serotonin ở vùng não gọi là hạt nhân lưng raphe (DRN). Kết quả là giúp tăng cường hoạt động của tế bào thần kinh serotonin ở vùng não này. Nhờ đó, lượng serotonin sẽ được tiết ra nhiều hơn vào vùng vỏ não trán trước, giúp những con chuột thí nghiệm cải thiện trầm cảm nhanh hơn, theo Scitech Daily.
Xét nghiệm m.áu có thể chẩn đoán trầm cảm sau sinh từ trước khi sinh con
Các nhà khoa học vừa phát minh ra một xét nghiệm m.áu đơn giản có thể chẩn đoán trầm cảm sau sinh từ trước khi sinh con, theo tờ Daily Mail.
Trầm cảm sau sinh rất phổ biến trên thế giới, với 1/7 mẹ bỉm sữa ở Mỹ mắc phải, trong khi ở Anh, tỷ lệ này là khoảng 1/10.
Tình trạng này được xác định bởi các giai đoạn buồn bã, cô đơn và không thể chăm sóc con mới sinh – kéo dài hơn 2 tuần.
Nhưng rất may là, các nhà nghiên cứu vừa tìm ra cách để chẩn đoán trầm cảm sau sinh từ rất sớm, trước khi sinh – bằng cách sử dụng một xét nghiệm m.áu đơn giản.
Các nhà khoa học từ Bệnh viện Trường Y Đại học Johns Hopkins (Mỹ) đã thu thập mẫu m.áu của 42 phụ nữ mang thai.
Họ đã xem xét kỹ hệ thống mà các tế bào sử dụng để giao tiếp với nhau, bao gồm các phân tử được gọi là RNA thông tin (mRNA).
Trong thời kỳ mang thai, hệ thống liên lạc này tăng cường để đáp ứng các nhu cầu về sự phát triển và làm tổ của phôi thai.
Nhóm nghiên cứu đã đo nồng độ của hàng nghìn phân tử mRNA khác nhau trong khoảng thời gian từ tuần thứ 14 đến 40 của thai kỳ (nghĩa là từ lúc thai được 3 tháng cho đến 9 tháng), cũng như đến 6 tháng sau khi sinh.
Phân tích đã tiết lộ nồng độ một số phân tử mRNA trong thời kỳ mang thai và giai đoạn sau khi sinh “thay đổi nhiều” ở những người bị trầm cảm sau sinh.
Kết quả, được công bố trên tạp chí khoa học Molecular Psychiatry cho thấy, ở những người bị trầm cảm sau sinh, nồng độ của một số phân tử mRNA cao hơn trong khi một số lại thấp hơn so với những phụ nữ không bị bệnh, theo Daily Mail.
Chứng trầm cảm sau sinh dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực như tỷ lệ t.ự t.ử cao ở mẹ bỉm sữa hoặc sự gián đoạn trong quá trình phát triển nhận thức, cảm xúc và xã hội của bé. ẢnhSHUTTERSTOCK
Họ nhận thấy rằng phần lớn những thay đổi này xảy ra trong thời kỳ mang thai chứ không phải sau khi sinh con.
Các nhà nghiên cứu cho biết, nếu kết quả này được xác nhận, họ có thể phát triển một xét nghiệm m.áu mới, có thể xác định sớm – từ trước khi sinh – những người có nguy cơ mắc chứng trầm cảm sau sinh, theo Daily Mail.
Tác giả kỳ cựu của nghiên cứu, tiến sĩ Sarven Sabunciyan, Phó giáo sư Nhi khoa, Trường Y Đại học Johns Hopkins, cho biết: Chứng trầm cảm sau sinh dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực như tỷ lệ t.ự t.ử cao ở mẹ bỉm sữa hoặc sự gián đoạn trong quá trình phát triển nhận thức, cảm xúc và xã hội của bé.
Nếu có thể phát hiện những người có nguy cơ cao hơn – từ trước khi sinh, chúng ta có thể ngăn chặn các sự cố đáng tiếc, tiến sĩ Sabunciyan cho biết, theo Daily Mail.
Những thay đổi trong các phân tử mRNA này cũng dẫn đến sinh non, tiểu đường thai kỳ và huyết áp cao nguy hiểm ở người mẹ.
Theo trang web của Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS), nhiều mẹ bỉm sữa cảm thấy hụt hẫng, khóc hoặc lo lắng trong tuần đầu tiên sau khi sinh.
Đó là cảm giác buồn bã xuất hiện vài ngày sau khi sinh và phổ biến đến mức được coi là bình thường.
Tuy nhiên, nếu các triệu chứng kéo dài hơn 2 tuần hoặc bắt đầu muộn hơn, thì đó có thể là chứng trầm cảm sau sinh.
Các nhà khoa học vừa phát minh ra một xét nghiệm m.áu đơn giản có thể chẩn đoán trầm cảm sau sinh từ trước khi sinh con. Ảnh SHUTTERSTOCK
Trầm cảm sau sinh là gì?
Trầm cảm sau sinh cũng nghiêm trọng như những dạng rối loạn sức khỏe tâm thần khác.
Theo NHS, các triệu chứng bao gồm:
Buồn dai dẳngMất hứng thú hoặc không quan tâm đến thế giới xung quanhMệt mỏiMất ngủKhông gắn kết với béXa lánh mọi ngườiKhó tập trung và khó đưa ra quyết địnhCó những suy nghĩ đáng sợ, như làm hại con mới sinh.
Nên làm gì?
Người bệnh không nên đợi các triệu chứng sẽ hết.
Mà nên nhận ra rằng họ chán nản không phải do lỗi của họ và điều đó không làm cho họ trở thành người mẹ tồi.
Nếu bạn hoặc người nhà gặp tình trạng này, hãy nói chuyện với bác sĩ.
Điều trị chủ yếu là tự lực, như tập thể dục thường xuyên và ngủ đủ giấc, nói chuyện với người thân, dành thời gian để làm những việc yêu thích, liệu pháp tâm lý hoặc thuốc chống trầm cảm.
Nguyên nhân vẫn còn chưa rõ ràng, tuy nhiên, nó phổ biến hơn ở những người có t.iền sử các vấn đề về tâm thần.
Thiếu sự hỗ trợ từ những người thân, mối quan hệ với đối tác kém và từng gặp một biến cố lớn trong đời, như mất người thân, cũng có thể làm tăng nguy cơ, theo NHS.
