Bệnh nhân nam, 70 t.uổi ở Hà Nội nhập khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng ho khan, khó thở tăng lên, mệt nhiều.
Khi nhập viện bệnh nhân nói thều thào, không thành câu, mệt nhiều thở nhanh, huyết áp tăng. Bệnh nhân có biểu hiện lồng ngực căng phồng, hạn chế di động, điển hình cho bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính trong đợt cấp. Bệnh nhân được chẩn đoán: Đợt cấp Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).
Ảnh minh họa.
Bệnh nhân có t.iền sử COPD mới phát hiện. Trước đây bệnh nhân hút thuốc lào nhiều (khoảng 40 năm). Sau một thời gian ngắt quãng, năm 50 t.uổi, bệnh nhân chuyển sang hút t.huốc l.á.
Hai năm trước bệnh nhân có biểu hiện khó thở và bị suy nhược cơ thể được gia đình đưa đến khám tại các cơ sở và điều trị. Hiện tại bệnh nhân đã bỏ được t.huốc l.á.
Nhiều người nghĩ hút thuốc nào đỡ hại hơn t.huốc l.á, tuy nhiên TS.Vũ Minh Điền, Phó trưởng khoa Nội tổng hợp cho biết, tất cả thuốc lào hay t.huốc l.á đều có nguy cơ tổn thương mãn tính với đường hô hấp.
Một người mà hút thời gian ngắn nhưng lượng hút nhiều thì nó cũng tổn thương tương tự như người hút nhiều nhưng số lượng ít. Người ta sẽ quy đổi ra số lượng là bao trên năm.
Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính kéo dài giãn phế nang thường có biểu hiện đợt cấp, ho, khạc đờm, khó thở. Khi thời tiết thay đổi hoặc bị khói bụi hoặc bị nhiễm cúm bị bệnh về đường hô hấp thì sẽ lên khó thở.
Mặc dù nguyên nhân phổ biến nhất của COPD là khói t.huốc l.á, có một số yếu tố khác có thể gây ra hoặc làm cho COPD trở nên tồi tệ hơn, bao gồm phơi nhiễm môi trường và yếu tố di truyền. Ví dụ, tiếp xúc nhiều với bụi tại nơi làm việc, hóa chất và ô nhiễm không khí trong nhà hoặc ngoài trời có thể góp phần gây ra COPD.
Để chẩn đoán một ngưới mắc COPD, chúng tôi phải dựa trên sự kết hợp của các triệu chứng và kết quả xét nghiệm. Xét nghiệm quan trọng để xác định một người bị COPD là đo hô hấp ký.
TS.Vũ Minh Điền nhấn mạnh, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là bệnh phổi có thể phòng ngừa và điều trị được. Những người bị COPD phải cố gắng nhiều hơn để thở, điều này có thể dẫn đến khó thở và hoặc cảm thấy mệt mỏi ở giai đoạn sớm của bệnh.
Khi bệnh tiến triển, có thể khó thở khi thở ra hoặc thậm chí khi hít vào. Bệnh nhân COPD có thể bị viêm phế quản tắc nghẽn, khí phế thũng hoặc cả hai.
Vì thế, một người đã bị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính nên đi khám sớm, tại các cơ sở chuyên khoa để theo dõi định kỳ theo y lệnh của Bác sĩ.
Khi có các triệu chứng ho, khó thở thì phải báo cho người thân để theo dõi và quản lý. Người bệnh cần tuân thủ thuốc dự phòng duy trì đều đặn gồm có thuốc chống viêm, giảm phù nề tại chỗ và các thuốc giãn phế quản. Thứ hai là người bệnh cần tăng cường tập thể dục, có thói quen sinh hoạt điều độ để tăng cường hô hấp.
Những người bị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cao t.uổi có ít nhất hai đợt một năm nên đi tiêm vắcxin phòng cúm, phế cầu trước mùa đông xuân để tăng cường miễn dịch hạn chế nguy cơ mắc.
Điều trị bệnh COPD là việc cấp thiết
Theo thống kê, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) đang trở thành gánh nặng của ngành y tế khi có hơn 25.000 người t.ử v.ong mỗi năm.
Trong dịp tham dự chuỗi hội thảo khoa học về bệnh COPD tại Việt Nam vừa qua, Giáo sư Paul Jones, chuyên gia toàn cầu về nghiên cứu hô hấp, Giáo sư danh dự về Y học Hô hấp, Đại học St George’s, London, cựu thành viên của Ủy ban Khoa học thuộc Hội Hô hấp châu Âu, hiện là Giám đốc Y khoa ngành hô hấp GSK đã có những chia sẻ quan điểm của ông về căn bệnh COPD cũng như giải pháp khoa học mới giúp giảm gánh nặng cho bệnh nhân và hệ thống y tế tại Việt Nam.
Giáo sư Paul Jones tại chuỗi hội thảo. Ảnh: GSK
Sau nhiều lần tham gia cố vấn tại các hội nghị khoa học COPD ở nhiều quốc gia, giáo sư cảm thấy thế nào về sự kiện ra mắt giải pháp mới tại Việt Nam?
Giữa các quốc gia sẽ có một vài điểm khác biệt trong phương pháp điều trị COPD. Tôi cảm thấy rất ý nghĩa khi lần này được ngồi lại trao đổi với các bác sĩ Việt Nam về các phương pháp điều trị mới cho bệnh nhân COPD.
Thách thức cụ thể mà bệnh nhân COPD và đội ngũ y tế đang đối mặt là gì?
COPD có tác động lớn đến cuộc sống của bệnh nhân, không chỉ gây hạn chế trong các hoạt động hàng ngày và làm giảm chất lượng sống mà còn có thể gây ra nhiều đợt cấp hoặc n.hiễm t.rùng hô hấp. Ảnh hưởng của những đợt cấp này có thể kéo dài hàng tuần hoặc thậm chí hàng tháng và sau mỗi đợt cấp, sức khỏe của bệnh nhân sẽ suy giảm và diễn tiến COPD sẽ trở nên nặng hơn. Do đó, việc điều trị để ngăn ngừa các đợt cấp là vô cùng quan trọng.
COPD có thể khiến người bệnh khó thở cả khi ngồi yên. Ảnh: Shutterstock
Trong bối cảnh hiện nay, có cơ hội nào cho bệnh nhân COPD tại Việt Nam?
Liệu pháp bộ ba thuốc trong một ống hít là bước đột phá đáng kể đã được chứng minh hiệu quả qua những bằng chứng từ các nghiên cứu khoa học then chốt.
Nhờ thời gian tác dụng kéo dài 24 giờ nên bệnh nhân chỉ cần 1 hít mỗi ngày đã mang đến hiệu quả duy trì suốt cả ngày và giúp bệnh nhân dễ nhớ, dễ tuân thủ điều trị.
Chuyên gia y tế có thể làm gì để cải thiện sức khỏe cho bệnh nhân COPD?
Điều quan trọng là bệnh nhân và bác sĩ phải nhận thức được mức độ nghiêm trọng và tác động của các đợt cấp. Mỗi đợt cấp có thể gây tổn thương phổi, càng nhiều đợt cấp thì tổn thương càng nhiều và sẽ khiến bệnh trở nặng – đó là hiệu ứng tích lũy. Vì vậy, chúng ta cần giúp bệnh nhân nhận ra mức độ nghiêm trọng của các đợt cấp và đến gặp bác sĩ kịp thời.
Bên cạnh đó, các bác sĩ cần chủ động hơn trong việc áp dụng các phương pháp điều trị tốt nhất, đồng thời động viên bệnh nhân tuân thủ điều trị. Các bác sĩ cũng nên khuyến khích bệnh nhân cai t.huốc l.á nếu họ vẫn đang hút thuốc, tăng cường hoạt động thể chất bằng cách tập thể dục nhiều hơn hoặc tham gia chương trình phục hồi chức năng. Những hoạt động đó đều giúp cải thiện khả năng vận động, hít thở và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Tóm lại, tôi có hai lời khuyên quan trọng cho bác sĩ và nhân viên y tế: Thứ nhất, hãy khuyến khích bệnh nhân chú ý đến các triệu chứng và đợt cấp của COPD. Thứ hai, hãy chủ động hơn với việc điều trị để tối đa hóa lợi ích mà phương pháp điều trị mới có thể mang lại.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
