Mùa mưa đã bắt đầu tại khu vực phía Nam, muỗi vằn phát triển mạnh và bệnh sốt xuất huyết được dự báo sẽ tăng.
Phụ huynh đưa con đi khám tại Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM). Ảnh: Duy Hiệu.
Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP.HCM (HCDC), từ năm 2016-2023, tổng số ca mắc sốt xuất huyết trên địa bàn thành phố là 309.966 ca, có 75 trường hợp t.ử v.ong.
Năm 2022 xảy ra dịch xuất huyết lớn tại khu vực phía Nam, trong đó TP.HCM ghi nhận có tới 81.884 trường hợp mắc bệnh với 29 ca t.ử v.ong.
Tính từ đầu năm đến nay, thành phố ghi nhận 3.251 ca sốt xuất huyết, giảm 56% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, khi mùa mưa bắt đầu, Sở Y tế dự báo số mắc sốt xuất huyết có xu hướng gia tăng từ tháng 5 đến tháng 11.
Do vậy, Sở nhấn mạnh công tác chủ động triển khai các biện pháp phòng chống sốt xuất huyết ngay từ đầu mùa dịch là rất quan trọng.
Biểu đồ diễn tiến bệnh sốt xuất huyết năm 2024 và giai đoạn 2019 – 2023 tại TP.HCM. Ảnh: Medinet.
Tạo miễn dịch chủ động bằng vaccine là biện pháp hữu hiệu giúp phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh, giảm gánh nặng do bệnh tật gây ra. Mới đây, Bộ Y tế đã chính thức cấp phép lưu hành vaccine Qdenga do Tập đoàn Dược phẩm Takeda sản xuất để phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết. Đây là vaccine sốt xuất huyết đầu tiên được phê duyệt tại Việt Nam.
Dự kiến, vaccine này có tại một số trung tâm tiêm chủng trong nước từ tháng 9. Vaccine này đã được cấp phép sử dụng tại hơn 30 quốc gia bao gồm Liên minh châu Âu (EU), vương quốc Anh, Argentina và các quốc gia đang bùng dịch sốt xuất huyết gần đây như Indonesia, Brazil và Thái Lan.
Theo Cơ quan quản lý dược phẩm Châu Âu EMA (European Medicines Agency), vaccine Qdenga đã được chứng minh có hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh sốt xuất huyết ở t.rẻ e.m và thanh thiếu niên trong 12 tháng sau mũi tiêm thứ hai.
Trong nghiên cứu thực hiện tại 8 quốc gia ở châu Mỹ Latinh và khu vực Châu Á Thái Bình Dương, khoảng 20.000 t.rẻ e.m 4-16 t.uổi được tiêm Qdenga hoặc giả dược.
Kết quả so sánh cho thấy giảm 80% số ca mắc bệnh sốt xuất huyết SXH trong nhóm người được tiêm vaccine. Vaccine này cũng làm giảm tỷ lệ nhập viện do sốt xuất huyết đến 90%.
Tuy nhiên, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhận định vaccine Qdenga giúp tăng hiệu quả phòng bệnh nhưng không ngăn được tất cả các trường hợp bệnh, tình trạng miễn dịch sau tiêm ngừa có thể suy giảm theo thời gian. WHO khuyến cáo việc tiêm vaccine phòng bệnh sốt xuất huyết phải được xem như là một phần trong chiến lược tổng hợp để kiểm soát căn bệnh này.
Sở Y tế TP.HCM kêu gọi mỗi người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh sốt xuất huyết ngay từ thời điểm này, trong đó chú ý các hoạt động sau:
Ngăn không cho muỗi đẻ trứng: Đậy kín các vật dụng dự trữ nước sinh hoạt, thu gom các đồ vật có thể ứ đọng nước trong và xung quanh nhà, loại bỏ các vật phế thải có thể đọng nước.
Ngăn không cho muỗi chích: Ngủ mùng kể cả ban ngày, mặc quần áo dài tay, dùng bình xịt muỗi, hương muỗi, kem xua muỗi, vợt điện muỗi…
Khi bị sốt đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị, không tự ý điều trị tại nhà.
Tích cực phối hợp với ngành y tế trong các chiến dịch diệt lăng quăng và các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch.
Khi phát hiện địa điểm có nguy cơ phát sinh lăng quăng gây bệnh sốt xuất huyết, người dân hãy nhanh chóng phản ánh địa chỉ cụ thể lên ứng dụng “Y tế trực tuyến” để được xử lý.
Sử dụng thuốc diệt muỗi an toàn, phòng dị ứng cho trẻ
Khi dịch sốt xuất huyết tại Hà Nội đang có diễn biến phức tạp, việc phun thuốc diệt muỗi là một trong những biện pháp phòng bệnh hiệu quả.
Tuy nhiên, mới đây thông tin một số học sinh tại một trường tiểu học ở huyện Đông Anh (Hà Nội) có biểu hiện dị ứng, sưng mắt sau khi trường tiến hành phun thuốc diệt muỗi… khiến nhiều phụ huynh lo lắng.
Thuốc diệt muỗi an toàn cho trẻ thường chứa các thành phần từ thiên nhiên, chiết xuất từ cây cỏ, hoặc các hợp chất an toàn cho sức khỏe.
Trẻ nhỏ có thể dị ứng với hóa chất diệt muỗi
Lý giải về việc các em học sinh gặp tình trạng trên, Tiến sĩ Nguyễn Văn Dũng, Trưởng khoa Côn trùng, Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương (Hà Nội) cho biết, nếu phun thuốc diệt muỗi không đúng liều lượng, không đúng quy trình thì không những không diệt được muỗi mà còn có thể gây dị ứng thuốc muỗi với các biểu hiện như ngứa, rát da, đỏ mắt…
Nguyên nhân do thuốc phun diệt muỗi là một hóa chất diệt côn trùng, mà đã là hóa chất thì thường dễ có khả năng gây ảnh hưởng đến con người khi tiếp xúc. Tuy rằng nhà sản xuất khẳng định sản phẩm an toàn với con người nhưng phải sử dụng theo đúng nồng độ khuyến cáo. Do đó, để đảm bảo an toàn khi phun thuốc diệt muỗi thì cần lưu ý phun theo đúng hướng dẫn của Bộ Y tế và của nhà sản xuất.
Trẻ nhỏ thường có sức đề kháng yếu, làn da nhạy cảm, khi chạm vào các đồ vật trước đó đã được phun thuốc diệt muỗi như bàn, ghế, nếu tồn dư của thuốc diệt muỗi vẫn còn sau đó tiếp xúc với cơ thể thường gây dị ứng cho trẻ. Bởi vậy, khi phun thuốc muỗi ở các địa điểm nhiều trẻ nhỏ như các trường mẫu giáo, trường tiểu học, gia đình, khu dân cư thì không nên phun hóa chất trực tiếp lên đồ chơi, bàn ghế của trẻ mà chỉ phun lên tường, hốc tủ, góc nhà… Trẻ hay có thói quen cầm nắm đồ chơi do đó nếu tiếp xúc với loại thuốc này sẽ rất dễ gây ra dị ứng.
Thời gian phun thuốc tốt nhất nên vào sáng sớm. Với cơ quan hay trường học thì cần chọn thời điểm vào cuối tuần khi học sinh được nghỉ học.
Lựa chọn các loại hóa chất diệt muỗi từ các nhà sản xuất uy tín
Đáng lo ngại, nhiều người dân hiện tự ý mua thuốc về pha và phun cho gia đình. Điều này rất nguy hiểm bởi phun thuốc muỗi cần đúng liều lượng, nếu không có thể dẫn tới tình trạng côn trùng kháng thuốc, hay phun không đúng cách cũng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của các thành viên trong gia đình.
Do đó, khi phun hóa chất diệt muỗi tại nhà, các gia đình cần lựa chọn loại thuốc và các loại bình xịt được Bộ Y tế cấp phép và đăng ký lưu hành. Để tránh những hóa chất trong bình xịt ảnh hưởng đến sức khỏe cả gia đình, người dân nên sử dụng đúng theo hướng dẫn của nhà sản xuất và lựa chọn thời điểm phun thuốc khi không có trẻ nhỏ ở trong nhà.
Những năm trước đã xuất hiện tình trạng một số cá nhân mượn danh nghĩa các công ty phun hóa chất diệt côn trùng để thu t.iền của người dân nhưng sử dụng sản phẩm hóa chất không rõ nguồn gốc.
Trong thời điểm dịch bệnh sốt xuất huyết bùng phát gây tâm lý lo lắng cho người dân, một số cá nhân hoặc tổ chức l.ừa đ.ảo có thể lợi dụng tình hình, giả danh cán bộ y tế phường, quận hoặc tự xưng là nhân viên y tế đến các cơ quan hoặc gia đình để gọi mời phun thuốc phòng dịch với giá t.iền từ 300.000 – 600.000 đồng/lần. Các loại hóa chất này được bán cao gấp nhiều lần so với các loại thuốc diệt muỗi bán trên thị trường nhưng lại được các nhóm đối tượng l.ừa đ.ảo quảng cáo rằng muỗi và côn trùng sẽ “sạch bóng” trong vòng 6 tháng, nên nhiều gia đình đã “mất t.iền oan”.
Trên thực tế, nhiều vụ việc đã được điều tra, các hóa chất được phun không những không có tác dụng diệt côn trùng mà còn gây ảnh hưởng trực tiếp đến không khí thở, ảnh hưởng tới sức khỏe con người. Các trung tâm y tế cũng đã phát đi thông tin cảnh báo đến người dân về thủ đoạn mạo danh nhân viên của trung tâm y tế đến từng hộ dân bán thuốc phun diệt muỗi phòng bệnh sốt xuất huyết.
Người dân cần lưu ý các trung tâm y tế không thực hiện việc mua bán thuốc phun diệt muỗi phòng bệnh sốt xuất huyết. Các trạm y tế phường trên địa bàn thành phố chỉ tổ chức phun thuốc diệt muỗi tại các khu vực có ổ dịch sốt xuất huyết và các nơi nguy cơ cao phát sinh muỗi gây bệnh sốt xuất huyết. Khi có nhu cầu phun hóa chất diệt muỗi, người dân nên lựa chọn nhà cung cấp có giấy phép chứng nhận kinh doanh về lĩnh vực phun diệt côn trùng theo quy định.
